Ege Üniversitesi (AB) Yön Bağımlılığı, Toksikoloji ve Eczacılık Bilimleri Enstitüsü (BATI) Konu Bağımlılığı Anabilim Dalı “Gündem: Bağımlılık – Gençlik ve Tütün Kullanımı” konulu bir söyleşi düzenledi. Online etkinliğin moderatörlüğünü Enstitü Müdürü ve Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Görkem Yararbaş sorumluluğu üstlendi. Programda yer alan Element Bağımlılığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Umut Kirli, Öğr. Görmek. İnci Derya Yücel ve Arş. Görmek. Dr. Demet Havaçeliği Atlam konuşmacı olarak katıldı.
Etkinliğin açılışında konuşan Doç. Görkem Yararbaş, “Dünya Tütünsüz Günü’nde böyle bir etkinliğin olması, tütün kullanımının israfını daha iyi bir topluma aktarmak ve sigarayı bırakmak isteyen bireyleri motive etmek adına bu etkinliği anlamlı buluyorum. Erişkinliğin sorunu olarak gördüğümüz tütün mamullerinin kullanımı, gençliğe ve hatta ergenliğe kadar uzanan bir sorundur. Yapılan araştırmalardan tütün ürünlerini kullananların yarısından fazlasının gençlik ve ergenlik döneminde kullandığını görmekteyiz. Yani toplumda her üç kişiden biri tütün mamulleri kullanıyor.”
“19,2 milyon yetişkin tütün ürünü kullanıyor”
Türkiye’de tütün mamullerinin kullanım oranları hakkında bilgi verilmesi, Öğretim Üyesi. Görmek. İnci Derya Yücel, “Küresel Yetişkin Tütün Araştırması; Türkiye 2016 verilerine göre halen tütün ürünleri kullananlar toplumdaki nüfusun yüzde 31,6’sını oluşturuyor. Bu da yetişkinlerde 19,2 milyon yetişkine karşılık geliyor. Genç yaşlara indiğimizde 15-34 yaş arası tütün kullananların yüzde 15’i 15 yaş altında her gün sigaraya başladığını belirtiyor. Bunlar çok ciddi rakamlar” dedi. Gençleri tütün kullanmaya iten faktörlerden bahseden Öğr. Görmek. Yücel, “Gençler dönemlerine özgü motivasyon ve beklentiler dahilinde hareket ediyor. Bu sosyal öğrenme aynı zamanda daha aktif hale gelir. Örneğin kendisinden bir yaş büyük birinin sigara içiyor olması bile o gence rol model oluyor. Bunun kendisine prestij getireceğini düşünüyor.”
“Anne babalar rol model alınıyor”
Tütün kullananların toplumdaki algısından bahseden Arş. Görmek. Demet Havaçeliği Atlam, “Toplum içinde büyüdüğümüzden beri sigara içmek bir büyüklük göstergesi olarak anılır. Anne ve babalarını rol model almaları gençlerin bu inanca sahip olmalarında önemli bir etkendir. Bu nedenle ergenlik çağından önce tütün ürünlerini kullanmaya başladığında ön plana çıkan faktör yetişkin gibi davranma, yetişkin gibi davranma algısıdır. Yine özellikle küçük yaşta sigara alan bir çocuk ailesiyle rekabet ederken, yetişkin olduğunda kendisine bir paket sigara verilmesi büyük bir yanlışın izlerini ortaya koymaktadır.
“Nargile kafeler sosyalleşme yerleri olarak görülüyor”
Tütün ürünlerinin gençler üzerindeki algısına değinen Arş. Görmek. Havaçeliği Atlam, “Tütün ürünleri arasında yer alan nargilenin aromalarla sunulması gençler arasında tütün ürünü olmadığı algısı oluşturuyor. Araştırmalar nargile dumanının sigaradan daha zararlı olduğunu gösteriyor. Özellikle nargile kafelerin sosyalleşme yeri olarak görülmesi gençlerin tütün kullanımını artırmaktadır. Yeni nesil tütün ürünlerinde gençler, daha az zararlı olduğunu düşünerek elektronik sigaraya yönelmeye daha yatkın oluyor” dedi.
Tütün kullanımının ruh sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin açıklamalarda bulunan Doç. Umut Kırlı ise, “Ruh sağlığı üzerindeki etkilerine yönelik çalışmalardan elde ettiğimiz veriler doğrultusunda 15-20 yaş arası sigara içenlerin ileride psikoza neden olduğunu görüyoruz. Yani hanizofreni, şizofreni, anksiyete bozukluğu, depresyon gibi hastalıklara davetiye çıkarıp çıkarmadığını araştırdık. Bunun toplum üzerinde büyük bir etkisi var” dedi.
Bağımlılıkla mücadelede ödül ve ceza sisteminin çok aktif olduğunu belirten Doç. Dr. Yapmamız gereken olumlu davranışların altını çizmek. Mesela ‘İyi sigara içmiyorsun’ demek daha doğru olur. Sigara içmeyi cezalandırmaktansa olumlu davranışı ödüllendirmek daha iyi bir yaklaşım olabilir.”
Etkinliğin sonunda konuşmacılar, katılımcıların sorularını yanıtladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
